Televizyon Karakterlerini Rol Model Almak

Çocukların Karakter Gelişimi Sürecinde, Dizi ve Film Karakterleri Faktörünün İncelenmesi

Çocuklar uzun süre bir kişinin davranışlarını gözlemlediği zaman onun iyi ya da kötü olduğuna bakmaksızın ondan kolayca etkilenebilmekte ve onu kendisine rol model alabilmektedir. Özellikle gün içerisinde maruz kaldıkları dizi ve film karakterlerinin şöhreti, saygı duyulma oranlarının yüksekliği çocukların ilgisini çekebilmekte ve onlarla özdeşim kurabilme olasılıkları da böylelikle artmaktadır. Çocuklar, gerçek ve senaryo arasındaki farkı anlamakta güçlük yaşayacakları için dizi ve filmlerdeki her şey onlara gerçekmiş ve olması gereken buymuş gibi gelmektedir. Bunun sonucunda ise hayatlarındaki olaylara / kişilere / davranışlara olan tepkilerini, özdeşim kurdukları dizi ve film karakterlerinin verdiği tepkileri içselleştirerek göstermektedirler.

Çocuklar, rol model aldıkları karakterin olumlu ya da olumsuz ayrımı yapmadan her davranışını taklit edebilme potansiyeline sahiptir. Böylece öfkelendikleri zaman eşyaları fırlatabilmekte, etrafındakilere bağırabilmekte ve şiddet gösterebilmektedirler. Özellikle de aile; dizi ve film karakterlerinde gördükleri şiddet, bağırma gibi olumsuz tutumlara; bunları onaylamadığını ve bunların hem kişi hem de çevresi için doğru ve sağlıklı davranışlar olmadığını belirten bir tepki göstermediği ve hatta maalesef ki bunları onayladığı zaman çocuk özdeşim kurduğu karakterin tüm bu olumsuz özelliklerini daha çok benimsemekte ve bunların devamlılığını sürdürmektedir çünkü çocuk ebeveynleri tarafından da onaylanan bir davranışı sergileyerek doğru yolda ilerlediği yanılgısına düşmektedir.

Buradan da anlaşılacağı üzere dizi ve film karakterlerini rol model alma durumu, her çocuğu ailesinin de bu duruma karşı tutumu sayesinde farklı ölçülerde etkilemektedir. Örneğin; Ailesiyle vakit geçirme olanağının olmadığı, örnek alabileceği olumlu davranış ve tutumların sergilenmediği, iletişim ve bağ kurma ihtiyaçlarının karşılanmadığı bir aile ortamında yetişen çocuğun dizi ve film karakterlerini rol model alma ihtimali daha yüksektir. Bu noktada çocuk, bağ kurma ihtiyacını; saatlerini harcadığı bu karakterlerle özdeşim kurarak gidermeye çalışacaktır.

Ancak ebeveynler, çocuklarıyla doğru ve etkin bir iletişim kurabilirlerse, onlarla onların karakteri açısından faydalı olabilecek bir bağ kurmayı başarabilirlerse işte o zaman çocuklar dizi ve film karakterlerine ihtiyaç duymayacak ve ailelerindeki doğru davranışları benimseme yolunu seçeceklerdir çünkü ailelerinde gördükleri doğru davranışlarla dizi ve film karakterlerinde gördükleri yanlış davranışların ayrımını yapabilecek farkındalığa ulaşmış olacaklardır.

Yanlış seçimler sonucunda olumsuz özellikleri daha fazla olduğu halde bilinçli bir şekilde, belirli ve kısıtlı saatlerde izlenilen, çocukların karakter gelişimi açısından faydalı olabilecek film, dizi ya da çizgi filmlerin çocuklar üzerinde bir hayli olumlu özellikleri olabilmektedir. Örneğin; yardıma muhtaç insanlara yardımcı olmayı benimsemiş, haksızlıkları engelleyen bir dizi ya da film karakteri çocuğa sunulursa çocuk bu davranışları benimsemeyi seçebilir.

Bu noktada yine ailenin tutumu oldukça önemlidir, aile de bu tür davranışları sergileyerek bunların doğru davranışlar olduğunu çocuğuna gösterirse ve çocuğun bu davranışları zihninde pekiştirmesini sağlarsa çocuk da bu şekilde davranmayı seçecek ve hatta bu seçiminden memnun olacaktır.

Ancak ebeveynlerin bu tür olumlu davranışları kendileri sergilemedikleri halde çocuklarından, dizi ve film karakterlerinin olumlu davranışlarını benimsemesini ve uygulamasını beklemesi hiç de gerçekçi bir yaklaşım olmayacak ve bu beklenti yüksek ihtimalle karşılıksız kalacaktır çünkü çocukların dünyasında her ne olursa olsun yine onları etkileyebilecek en önemli faktör ebeveynleridir.

Çocuklar, söylenen sözlerden ziyade davranışlara bakmaktadırlar. Sözler, onlara karmaşık ve uzun gelmektedir oysa sergilenen davranışlar hem akıllarında daha çok kalmakta hem de taklit etmeleri açısından daha net olmaktadırlar. Bu yüzdendir ki çocuklar, ebeveynlerinin davranış ve tutumlarındaki tutarsızlıkları fark ettikleri anda kendilerine sunulan dizi ve film karakterlerindeki olumlu davranışları benimseme yoluna gitmeyi seçmeyeceklerdir.

Ebeveynler; insanlara, hayvanlara, doğaya sevgiyle yaklaştıkları, yardım etmekten mutluluk duydukları, olaylara objektif bir tutumla yaklaştıkları, her durumda sakin kalabildikleri sürece çocuklar da bu davranışları zaten hiçbir beklentiye ya da uyarıya gerek duymadan kendiliğinden benimseyeceklerdir. Bu tür olumlu davranışları dizi ve film karakterlerinde görmeleriyle de tamamen pekiştirmiş olacaklardır.